ការប្រមាទ ៥ យ៉ាងដែលអ្នកត្រូវជំនះ ដើម្បីភាពជោគជ័យក្នុងជីវិត ថាតើការប្រមាទមានន័យយ៉ាងដូចម្ដេច និងមានអ្វីខ្លះទៅ ដែលយើងត្រូវស្វែងយល់ និងជំនះវាឱ្យបាននោះ។
ដោយយោងតាមវចនានុក្រម សម្ដេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត ពន្យល់ពាក្យថា «ប្រមាទ» នេះ គឺមកពីភាសាបាលីសំស្ក្រឹត (បា. សំ.) ថា «បមាទ» និងមានថ្នាក់ពាក្យជានាម ដោយន័យសេចក្ដីជាការភ្លេចស្មារតី ការធ្វេសស្មារតី ការធ្វេសប្រហែល រីឯថ្នាក់ពាក្យជាកិរិយាស័ព្ទវិញមានន័យថា ភ្លេច ធ្វេស ប្រហែល។
មនុស្សយើងគ្រប់រូប មិនថានរណានោះទេ តិចក្ដីច្រើនក្ដី តែងតែមានចិត្តប្រមាទជានិច្ច ដែលយើងគួរគម្បីស្វែងយល់ និងហ្វឹកហាត់ចិត្តមិនគួរឱ្យមាននូវក្ដីប្រមាទក្នុងខ្លួនទេ ព្រោះថាសេចក្ដីប្រមាទទាំងនេះ ជាហេតុដែលនាំឱ្យយើងទទួលនូវបរាជ័យ។
ការប្រមាទ ៥ យ៉ាង គឺត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងពុទ្ធឱវាទ ដែលបានពោលថាជា ការប្រមាទ ៥ ប្រភេទដែលបុគ្គលគ្រប់រូបគួរតែវៀរចាក ដើម្បីទទួលភាពជោគជ័យក្នុងជីវិត ហើយការប្រមាទទាំង ៥ យ៉ាងនេះរួមមាន៖ (១) ការប្រមាទក្នុងវ័យ (២) ការប្រមាទក្នុងការសក្សា (៣) ការប្រមាទក្នុងការងារ (៤) ការប្រមាទក្នុងពេលវេលា និង (៥) ការប្រមាទក្នុងការបដិបត្តិធម៌។
១. ប្រមាទក្នុងវ័យ
ជាធម្មតាក្មេងវ័យជំទង់ដែលទើបនឹងពេញវ័យកម្លោះក្រមុំ រមែងតែជៀសមិនផុតពីភាពអូសទាញនៃភាពស៊ីវីល័យក្នុងសង្គម ពួកចូលចិត្តចង់ឃើញ ចង់ដឹងនូវអ្វីដែលប្លែកៗ និងថ្មីៗ និងឆាប់ជាប់ចិត្ត ហើយត្រូវបានគេអូសទាញឱ្យជក់ចិត្តក្នុងស្ថានភាពទាំងនោះ ធ្វើឱ្យមានការស្រវឹងក្នុងវ័យកម្លោះក្រមុំ មិនគិតដល់សីលធម៌ សុជីវធម៌ ឬរក្សាខ្លួនឱ្យបានត្រឹមត្រូវដោយភ្លើតភ្លើនតាមសង្គមស៊ីវីល័យអូសទាញ។ អ្វីៗទាំងនេះ សុទ្ធជាការប្រមាទក្នុងវ័យរបស់មនុស្សគ្រប់រូបនៅពេលកំពុងលូតលាស់រីកចម្រើន ដូចនេះ ពួកយើងគួរគប្បីកុំប្រមាទ និងបណ្ដោយខ្លួនភ្លើតភ្លើនទៅតាមវ័យដូច្នេះឡើយ។
២. ប្រមាទក្នុងការសិក្សា
ទៅតាមអាយុ និងវ័យ ការរីកចម្រើនលូតលាស់របស់មនុស្សម្នាក់ៗ រមែងតែត្រូវឆ្លងកាត់ការសិក្សារៀនសូត្រទាំងអស់ចាប់តាំងពីកើតមករហូតដល់ស្លាប់ទៅវិញ។ មានទាំងរៀនអង្គុយ រៀនដើរ រៀននិយាយជាដើម រហូតដល់ធំអាចចូលសាលារៀនបាន ចាប់ផ្ដើមរៀនអក្សរ រៀនសរសេរ រៀនប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា ហើយបង្កើនចំណេះដឹងបណ្ដើរៗពីមូលដ្ឋានដល់ចំណេះជំនាញណាមួយ ឬច្រើន ហើយទាំងនេះសុទ្ធសឹងជាភាពរីកចម្រើនធំធាត់របស់យើងម្នាក់។
ប្រសិនបើយើងខ្ជិលរៀន ខ្ជិលចូលសាលា ខ្ជិលធ្វើកិច្ចការថ្នាក់ ខ្ចិលស្ដាប់គ្រូបង្រៀន ខ្ជិលសួរ ខ្ជិលកត់មេរៀន ខ្ជិលមិនធ្វើអ្វីគ្រប់យ៉ាង ដែលជាដំណើររីកចម្រើនទៅមុខរបស់យើងទាំងនេះ នោះជាការប្រមាទក្នុងការសិក្សា យើងនឹងពុំទទួលបានអ្វីទាំងអស់ក្នុងជីវិត បីដូចជាយើងរស់នៅដោយពុំមានប្រយោជន៍អ្វីទាំងអស់។ ដូចនេះ យើងគួរគប្បីជៀសវាពីការប្រមាទក្នុងការសិក្សា ដើម្បីឱ្យដំណើរជីវិតយើងបានប្រសើរ និងពោលពេញដោយចំណេះវិជ្ជា ជាបុគ្គលប្រកបដោយធនធានសម្រាប់សង្គមជាតិ។
៣. ប្រមាទក្នុងការងារ
ការប្រមាទក្នុងការងារ មិនខុសពីការប្រមាទក្នុងការសិក្សាប៉ុន្មានទេ គឺសំដៅលើការខ្ជិលច្រអូសក្នុងការបំពេញការងារ ខ្ជីខ្ជាចំពោះការងារនៅក្នុងដៃ ឬខ្ជិលរៀបចំខ្លួន ខ្ជិលសម្អាត ខ្ជិលរកស៊ីធ្លាក់ខ្លួនប៉ោឡែ ជាហេតុធ្លាក់លង់នៅក្នុងអំពើអបាយមុខជាដើម។ ការប្រមាទក្នុងការងារបែបនេះ ជាឧបគ្គរារាំងដល់ភាពជោគជ័យរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗទាំងក្នុងការងារប្រចាំថ្ងៃផ្ទាល់ និងជីវិតផងដែរ។ ដូចនេះ យើងពុំគួរគម្បីប្រមាទក្នុងការងារឡើយ ដើម្បីឱ្យដំណើរជីវិតយើងបានប្រសើរ និងប្រកបទៅដោយភាពជោគជ័យក្នុងជីវិត។
៤. ប្រមាទក្នុងពេលវេលា
ក្នុងដំណើរជីវិតរបស់យើងគ្រប់គ្នា ពេលវេលាគ្រប់ដណ្ដប់លើខ្លួនយើងសឹងតែទាំងស្រុងហើយ មិនថាក្នុងវ័យ ការសិក្សា ការងារ ការរស់នៅនោះទេ ឱ្យតែបណ្ដែតបណ្ដោយពេលវេលាកន្លងផុតទៅដោយអត់ប្រយោជន៍ មិនខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រ មិនខំធ្វើការ មិនខំរកស៊ី រវល់តែដើរលេងសើចសប្បាយ ឬចំណាយពេលទៅដោយឥតប្រយោជន៍។ ដោយឡែកយើងគ្រប់គ្នា សុទ្ធមានពេលវេលាដូចគ្នា និងស្មើៗគ្នាទាំងអស់ ប៉ុន្ដែមានអ្នកខ្លះបំពេញការងារបានច្រើន និងទទួលបានជោគជ័យជានិច្ច ហើយក៏មានអ្នកខ្លះធ្វើមិនបាន សឹងតែពុំបានធ្វើអ្វីទាល់តែសោះ។ អ្នកធ្វើមិនបាន ឬតែតែងជួបប្រទះភាពបរាជ័យទាំងនេះដោយសារពួកមានការប្រមាទក្នុងពេលវេលានេះឯង ដូចនេះហើយ យើងពុំគួរគម្បីប្រមាទក្នុងការប្រើប្រាស់ពេលវេលាឡើយ ដើម្បីឱ្យដំណើរជីវិតយើងបានប្រសើរ និងប្រកបទៅដោយប្រសិទ្ធិភាពក្នុងជីវិត ការប្រើប្រាស់ពេលវេលាឱ្យត្រូវកម្រិតគឺចាំបាច់បំផុត។
៥. ប្រមាទនៅក្នុងការបដិបត្តិធម៌
ដោយសារប្រទេសកម្ពុជាយើងបានប្រកាន់យកសាសនាព្រះពុទ្ធជាសាសនាជាតិ ដូចនេះការបដិបត្តិធម៌ទៅតាមកន្លងនៃសាសនាជាការបដិបត្តិដ៏ត្រឹមមួយសម្រាប់យើងគ្រប់គ្នា ដោយឡែកបើទោះមិនលើកឡើងពីសាសនាមកគោរពបដិបត្តិក្ដី ការបដិបត្តិធម៌ជាកិច្ចដ៏ប្រពៃមួយសម្រាប់មនុស្សគ្រប់រូប មិនថាប្រុសស្រី ក្មេងចាស់ វណ្ណៈកម្រិតណាក្ដី។ ដើម្បីឱ្យការប្រកបកិច្ច និងជីវិតយើងគ្រប់គ្នាបានបន្ដដំណើរឆ្ពោះលើផ្លូវប្រសើរ ត្រឹមត្រូវនោះ យើងគ្រប់រូបត្រូវមានគំនិតយល់ថា ធម៌អាថ៌ សីលទាន គឺពុំមែនសម្រាប់តែចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ឯយើងនៅក្មេងគឺកុំទាន់ធ្វើនោះឡើយ យើងត្រូវរៀនបដិបត្តិធម៌ពីក្មេងឱ្យហើយ កុំឡើយដូចពាក្យចាស់លោកពោលថា៖ «ពីក្មេងពេញកម្លាំងពុំសង្វាតកិច្ចការ លុះវ័យចាស់ជរាកាលរកធ្វើអ្វីពុំបាន» ។ ដូចនេះហើយ យើងពុំគួរគម្បីប្រមាទក្នុងការបដិបត្តិធម៌ឡើយ ដើម្បីតម្រង់ដំណើរជីវិតយើងបានត្រឹមត្រូវពីវ័យក្មេង លុះចាស់ព្រឹទ្ធកាលណាពុំស្ដាយពេលវេលាកាលពីក្មេងពុំបានបដិបត្តិ ៕
