តើពាក្យថា “អាចារ្យ” មានន័យដូចម្ដេចក្មុងន័យដើមពុទ្ធសាសនា និងក្នុងសង្គមខ្មែរ។ ខាងក្រោមជាការពន្យល់ពាក្យ “អាចារ្យ” ដោយសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត៖
នៅរសៀលថ្ងៃអាទិត្យទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២១នេះ សាលាក្រុងរាជធានីភ្នំពេញបានចេញ សេចក្តីណែនាំ ស្តីពី ការសម្រួលការធ្វើដំណើររបស់អ្នកដែលត្រូវផ្តល់អាទិភាពក្នុងអំឡុងពេលអនុវត្តវិធានការបិទខ្ទប់ ក្នុងភូមិសាស្ត្ររាជធានីភ្នំពេញ។
«ពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្ដែតប្រទីប អកអំបុក និងសំពះព្រខែ» ដែលយើងគ្រប់គ្នាតែងតែហៅកាត់ថា «បុណ្យអុំទូក» គឺពិធីបុណ្យជាតិដ៏ធំមួយរបស់ខ្មែរ ក្នុងចំណោមពិធីបុណ្យជាតិធំៗជាច្រើនទៀត។ ពិធីបុណ្យអុំទូក តែងតែប្រារព្ធធ្វើឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ និងនៅទូទាំងប្រទេស ដោយកម្មវិធីធំរយៈពេល៣ថ្ងៃនេះ គឺប្រព្រឹត្តិទៅនៅលើដងទន្លេ ទល់មុខព្រះបរមរាជវាំង ក្នុងរាជធនីភ្នំពេញ ដោយប្រារព្ធឡើងស្ថិតក្រោមអធិបតីភាពព្រះមហាក្សក្រខ្មែរ និងមានមន្ត្រីរាជការ អ្នកមុខអ្នកការធំៗចូលរួមក្នុងកម្មវិធីប្រណាំងទូកងរយៈពេល៣ថ្ងៃនេះ។
ការប្រមាទ ៥ យ៉ាងដែលអ្នកត្រូវជំនះ ដើម្បីភាពជោគជ័យក្នុងជីវិត ថាតើការប្រមាទមានន័យយ៉ាងដូចម្ដេច និងមានអ្វីខ្លះទៅ ដែលយើងត្រូវស្វែងយល់ និងជំនះវាឱ្យបាននោះ។ ដោយយោងតាមវចនានុក្រម សម្ដេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត ពន្យល់ពាក្យថា «ប្រមាទ» នេះ គឺមកពីភាសាបាលីសំស្ក្រឹត (បា. សំ.) ថា «បមាទ» និងមានថ្នាក់ពាក្យជានាម ដោយន័យសេចក្ដីជាការភ្លេចស្មារតី ការធ្វេសស្មារតី ការធ្វេសប្រហែល …
នៅក្នុងលោកនេះ មានអាហារពីរម៉ាត់ ដែលឆ្ងាញ់ជាងគេ គឺ មួយម៉ាត់ដំបូង និងមួយម៉ាត់ចុងក្រោយ។ មួយម៉ាត់ដំបូង គឺមនុស្សម្នាក់បានភ្លក់អាហារនោះមួយម៉ាត់ មុននឹងឲ្យអាហារនៅទាំងចាននោះទៅមនុស្សម្នាក់ទៀតហូប។
ពិធីបុណ្យឯករាជ្យជាតិ ត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ នៅទីតាំងវិមានឯករាជ្យក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ដោយមានការរួមពីប្រជាជនទូទាំងប្រទេស មានទាំងលោកគ្រូអ្នកគ្រូ សិស្សានុសិស្ស អ្នកមុខអ្នកការ មន្រ្ដីរាជការធំៗរហូតដល់ព្រះមហាក្សត្រ។
ការរៀនចេះដាក់ខ្លួន ទទួលយកគំនិត និងរៀនសូត្រពីអ្នកដទៃ គឺជាផ្នត់គំនិត ដែលយើងគួរគិតពិចារណាឡើងវិញ «មិនព្រមខំរៀនសូត្រពីគេ ចេះតែគិតថាខ្លួនត្រូវជានិច្ច ហើយមិនចេះរក្សាចិត្តគំនិតដោយចាប់ផ្តើមពីសូន្យទៅសោះ»។
៣មិន និង៣ត្រូវ ដើម្បីគ្រប់គ្រងឥទ្ធិពលមិនល្អពីអារម្មណ៍ ។ តើអ្នកជាបុគ្គល ដែលតែងតែទទួលឥទ្ធិពលពីអារម្មណ៍របស់អ្នកមែនទេ? មិនថាល្អ ឬមិនល្អីក្ដី ការឆាប់ទទួលឥទ្ធិពលពីអារម្មណ៍អាចផ្ដល់ផលអវិជ្ជមាន ឬផលប៉ះពាល់ដល់ការឈានទៅរកភាពជោគជ័យក្នុងជីវិត។
ដូចដែលខ្ញុំបានលើកឡើងរួចមកហើយ ក្នុងអត្ថបទមុន «ទម្លាប់ដ៏ធម្មតាទាំង៧ បង្កើតអឆ្ឆរិយភាពនៃការលត់ដំខ្លួន» ប៉ុន្ដែ អាចនឹងមានអ្នកដែលគាត់ធ្វើពុំបាន ឬមិនចេះលត់ដំខ្លួន ដូចនេះ យើងមកនិយាយពីដើមចងមួយចំនួននៃបញ្ហានេះម្ដង។
អាចមានមនុស្សជាច្រើនធ្វើការងារ ឬរឿងអ្វីមួយមានចិត្តតក់ក្រហល់ ទើបចាប់ផ្តើមមិនទាន់បានប៉ុន្មានផង ក៏ប្រញ៉ាប់ចង់បានលទ្ធផលតបស្នងទៅហើយ។ វាដូចជាយើងរៀនលេងភ្លេង រៀនភាសា ឬក៏រៀនអ្វីមួយក៏ដោយ ទើបតែចាប់ផ្តើមសោះក៏មានអារម្មណ៍ថាលំបាករៀនគិតថាខ្លួនរៀនមិនចេះ ក៏ឈប់រៀនបោះបង់វាចោលហើយទៅរករៀនអ្វីផ្សេងទៅវិញ។