តើពាក្យថា «អាចារ្យ» មានន័យដូចម្ដេចក្មុងន័យដើមពុទ្ធសាសនា និងក្នុងសង្គមខ្មែរ។ ខាងក្រោមជាការពន្យល់ពាក្យ “អាចារ្យ” ដោយសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត៖

«អាចារ្យ»  នាមសព្ទ (សំ. អាចាយ៌, ខ្មែរប្រើជា អាចារ្យ ដើម្បីឲ្យស្រួលងាយមើល; បា. អាចរិយ) អ្នកប្រដៅឬហាត់មារយាទ; អ្នកប្រព្រឹត្តល្អ, អ្នកកាន់ត្រឹមត្រូវ, អ្នកត្រឹមត្រូវ, អ្នកដែលសិស្សត្រូវគោរព, អ្នកធ្វើប្រយោជន៍ដល់សិស្ស, អ្នកបង្រៀនចំណេះគេ, គ្រូ, គ្រូបង្រៀនសិស្សមានវិជ្ជាដោយសារអាចារ្យខំប្រឹងបង្រៀន (ម. ព. អាចរិយ ទៀតផង) ។

ក្នុងគម្ពីរពុទ្ធសាសនាថា អាចារ្យ មាន ៥ ប្រភេទគឺ

១- បព្វជ្ជាចារ្យ អាចារ្យបំបួស គឺភិក្ខុអ្នកបំបួសកុលបុត្រឲ្យបានជាសាមណេរ;

២- ឧបសម្បទាចារ្យ ភិក្ខុអ្នកសូត្រញត្តិចតុត្ថកម្មវាចាឲ្យសាមណេរបានឧបសម្បទាជាភិក្ខុភាព (លោកគ្រូសូត្រ);

៣- ឧទ្ទេសាចារ្យ អាចារ្យបង្រៀនបាលី;

៤- និស្សយាចារ្យ អាចារ្យអ្នកឲ្យនិស្ស័យ គឺភិក្ខុអ្នកទទួលភារៈឲ្យសិស្សនៅអាស្រ័យនឹងខ្លួនផង (គ្រូទទួលបន្ទុក);

៥- ធម្មាចារ្យ អាចារ្យអ្នកបង្រៀនធម៌អាថ៌ឬបង្រៀនចំណេះវិជ្ជាសិល្បសាស្ត្រផ្សេងៗ (ហៅ វិជ្ជាចារ្យ ឬ វិទ្យាចារ្យ, សិប្បាចារ្យ ឬ សិល្បាចារ្យ ជាដើម តាមរូបសព្ទចំណេះដែលបង្រៀនក៏បាន។ ម. ព. អន្តេវាសិក និង សិស្ស ផង)។

ពាក្យថា អាចារ្យ នេះខ្មែរហៅបានច្រើនយ៉ាងទៅទៀត តាមដំណើរដែលគួរប្រកបហៅ, ដូចជា អាចារ្យកម្មដ្ឋាន គ្រូបង្រៀនកម្មដ្ឋាន (រាប់ចូលក្នុង ធម្មាចារ្យ) ។

អាចារ្យកាន់ពេលា អ្នកដែលពិនិត្យមើលហើយកំណត់ឫក្សពារពេលាល្អឲ្យគូស្វាមីភរិយាក្នុងមង្គលការអាពាហ៍ពិពាហ៍ ។ អាចារ្យកោរជុក ឬ—កោរសក់ អ្នកដែលពិនិ្យមើលឫក្សពារហើយកំណត់វេលាឲ្យគេក្នុងមង្គលកោរជុក ។ អាចារ្យបញ្ចុះធាតុ អ្នកដែលចេះក្បួនឬពិធីបញ្ចុះធាតុ ។

អាចារ្យយោគី អាចារ្យជាប្រមុខនៃអ្នកភ្លុកទាំង ៤ នាក់ក្នុងការធ្វើឈាបនកិច្ច ឬអាចារ្យនាំមុខសព (ម. ព. យោគិន ឬ យោគី ផង) ។ អាចារ្យវត្ត ឬ អាចារ្យសម្រាប់វត្ត ឧបាសកដែលជាប្រមុខក្នុងការចាត់ចែងកិច្ចការផ្សេងៗក្នុងវត្ត (ក្នុងសម័យបុរាណហៅ អារាមិក ឬ អារាមិកជន; សម័យបច្ចុប្បន្ននេះ លុះតែមន្ត្រីអ្នករាជការរដ្ឋបាលក្នុងនាទីយល់ព្រមផង ទើបធ្វើជាអាចារ្យវត្តបាន) ។ ល ។